WINDOKO – Sebeliso maswe ya bucwala ni lino zekola, seli pilaelo ya sicaba hala makete mwanaha Namibia, mi tutengo totu beleka hamoho tubata kuli milao itahiswe yelwanisa kozi yetiswa ki bucwala ni lino zekola. Lipatisiso za cwale kuzwelela kwa katengo kaka bona za milao ye zamaisa za bucwala mbowela wa Afilika (SAAPA) mwa Namibia, libonisa kuli batu baba likana likiti zene batimezi kabaka la kukolwa, mi likolofalo ze 38 908 libihilwe mwalilimo liketalizoho zefelile kutisa mwasilimo sa 2019. Ye ki pilaelo ye tuna sihulu hakutalimwa palo yabatu banaha Namibia. 

Katengo ka SAAPA neka kupile linaha zefumaneha mwa katengo kambowela wa Afilika (SADC), kusebeza hamoho kutalima butata bo. Kamukwaocwalo muongaongi wa katengo ka SAAPA mwanaha Namibia Irene Kauzuu, nakupile muuso kutahisa mulao ni kuzamaisa mulao wa bucwala otalima zakulwanisa kozi yetiswa kisebeliso maswe ya bucwala ni lino zekola. “Namibia inze imangana ni butuku bwa Covid-19, mi mwanako ya liketisa likopano nelinze lifa balateleli bazona bucwala, mi bayahi babañwi banaha Namibia bahupula kuli butuku bwa Korona habusa liyo” nabulezi. 

Naize mulao otalima za bucwala mwanaha Namibia ha usebezi mi una ni kutalelezwa. Kauzuu natiselize kuli naha Namibia ina ni kusebeza katata, kutaleleza mulao ozamaisa za bucwala. Katengo ka SAAPA kasweli kusebeza katata, mi kana ni bayemeli mwalinaha zesupile, mwalinaha zefumaneha mwakatengo ka SADC. “Butuku bwa Covid-19 butisize mubonelo omunca hala milao yebona za bucwala, isi feela mwanaha Namibia kono mwalinaha kaufela zefumaneha mbowela wa Afilika. Naha Namibia ne ezize hande hahulu mi hakuna bubangoki bone bubihilwe kanako yaputako ya naha, mi nako ya kukwala bubangoki nebu siyo,” nabulezi. 

Yomuhulu wa sipokola sanaha Sebastian Ndeitunga naize maikuto akatengo ka SAAPA kiamande. Naize ubilaezwa kinako yakulekisa bucwala mi ina ni kutalimwa. Nabulezi hape kuli buñata bwa litaba za bubangoki ni kubitelela lizwelela falitaba zakunwa bucwala malungasiku. “Kufeliswe milao yelumelela lintolo kulekisa bucwala busihu, hakuna tuso. Kambe 10 yabusihu haikwana lintolo kaufela zelekisa bucwala likwaliwe, kwanda mahotela. Bucwala butisa hahulu bubangoki mwanaha Namibia, haiba luna ni kuzamaisa taba yeo, kuswanela kuba ni mulao sakata,” nekubulezi Ndeitunga.