New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / A shekunwa koshitopifa… Inoshi kwata, shi lopota

A shekunwa koshitopifa… Inoshi kwata, shi lopota

2019-05-24  Staff Reporter

A shekunwa koshitopifa… Inoshi kwata, shi lopota

OHANGWENA - Nonande opolifi ya longa noudiinini okulonga oshiwana kombinga yoshikonga sha ‘Inoshi kwata shi lopota’, vamwe vomovakwashiwana onghene ngoo tava ndjiaana noitopifa nokutula eemwenyo davo vene nodoshiwana moshiponga.

Imwe yomoiningwanima tai difa omaxwilili oyo yo tai ningwa mOshitukulwa shaHangwena ya kwatela mo ovanhu tava xwike oitopifa, vamwe otave i tumbu noku i twala kopolifi, navamwe otava londo eelefa nayo noku i twaalela koipangelo navamwe otave i longifa okuwapeke eenhele davo.

Oshininganima sha ningwa oshivike eshi omo mo omulumenhu a toola oshitopifa komufitu nokuuya e shi xwikile mepya laye. Nonande peendingosho dopomukunda wavo pe na edidiliko la kula olo tali ti; ‘Inoshi kwata, shi lopota’ la fanekwa oitopifa omaludi mwa kwatelwa naasho a hanga momufitu, omulumenhu ou wokomukunda Omhito mOshikandjohoololwa Oshikunde vati okwa kufa oshitopifa osho ndele te shi shakele omundilo opo eshi xwike po. 

Elao linene oshitopifa inashi topa shi halakane po, ashike oshe li umba mo mediko ndele tashi li denge konima yaye, she mu shekuna ashike neemeta nhee lwaapo. Lao linene okwa li oye aeke eshi ta ningi oshinima eshi. 

Konima eshi a shekunwa koshitopifa, omulumenhu ou navakwao vamwe opo va ka ya va ka lopota oshiningwanima eshi kopolifi oyo ye ya okus hi hanauna po nokulonga oshiwana pomukunda opo shiha kale vali tashi tumbaatumba oitopifa. 
Omupopiliko wopolifi mOshitukulwa shaHangwena Kaume Itumba ota ti omalihumbato ovanhu ngeenge tashi uya koitopifa otaa limbilike shaashi opolifi oya kala unene ye litula mo mokulonga oshiwana opo shi livangeke okukwata oitopifa.
Ta yandje vali oshiholelwa shoshiningwanima shikwao omo omukwashiwana kwa li ta dulu oku etala oshiponga ovapolifi naye mwene eshi a kufa oshitopifa kounona molukanda Ombili mEenhana noku shi twala ye mwene kolupadi, keembonge dopolif shi li monailona, oshinima osho sha halula ovapolifi neenghono.

Ta hokolola yoo nghee ovakwashiwana vamwe Ovangola va tumba oshako yoitopifa ndele tave i eta kOshipangelo shEpangelo kEnhaana moNamibia. Okwa hokolola kutya omukwashiwana waAngola umwe okwa topelwa koshitopifa moshilongo shavo omo, nokwa li a mona oshiponga. Ovanhu ava ve mu eta koshipangelo moNamibia vati ova kongolola oitopifa aishe yoludi olo lafa osho sha topela mukwao, tave i tula moshako, tava londo kondongi oyo ye va findikila fiyo opeengaba opo va mona otuwa oyo ye va twala kEenhana.

Eshi va ya moshipangelo ovakwashiwana vAngola ovo vati ova kufa mo oitopifa moshako nokuulikila ovapangi kutya mukwao okwa monifwa oshiponga koshike. Eshi osha halula ovapangi neenghono ovo va kufa eenghali pepata va ka lombwele opolifi,  shaashi ova li ve kwetwe koumbada kutya pamwe oitopifa otai topa noku eta oshiponga moshipangelo. 
“Ovanhu ava okwa li tava dulu oku etelela omushingi wotuwa oshiponga shaashi ye okwa pa ashike ovanhu olefa va humbata oshako ashike ye ka li eshi ngeenge ova humbata oitopifa,” Itumba ta ti. 

Itumba ta kunghilile kutya oshiwana nashi li vangeke okukwata oitopifa shaashi oya nyika oshiponga. Ta ti ovanhu nava kufe ko elondwelo la ‘Inoshi kwata shi lopota’ onga elondwelo la fimana notali xupifa eemwenyo. 
“Oitopifa paife oya kulupa neenghono, medu oya kala mo efimbo lile, imwe yomuyo otai pumbwa ashike oku kumwa kanini yoo tai topa,” Itumba ta kunghilile. 

Ta ti oshitukulwa shaHangwena osho shimwe shomoitukulwa moshilongo omo owela wali wa hanya noitopifa mwa kwatelwa eeboma neeholo omo natango i li moshitukulwa. Ta ti keshe ou e shi ponhele yonhumba pa holekwa oitopifa ile e na oitopifa meumbo na lopote kopolifi. 


2019-05-24  Staff Reporter

Tags: Ohangwena
Share on social media