New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Ozonganda o 600 mOmaheke mazehavara ovikurya - Ueitele

Ozonganda o 600 mOmaheke mazehavara ovikurya - Ueitele

2019-05-24  Kae Matundu-Tjiparuro

Ozonganda o 600 mOmaheke mazehavara ovikurya - Ueitele

OTJOMUISE-Ozonganda azehe kumwe o 600 mOrukondua rwa Maheke mazemu ombwiro motjungura tjorupa rOmuhokomikutasane ndinotji¿a nOvikurya nOtutumbo nOvikunwa, ousupi indwi o FAO (Food and Agricutlral Organisation). 

Orupa indwi otja keningira rohoromende ya Namibia, tjinene okuvatera mouzeu wourumbu, nai runotjiungura tjokuvatera novitjitwa vyondjiviro yoruveze rwa kandinondi okutuurungira mohoromende ya Namibia okuyandja ombatero younongo wovyungurwa koviwa¿a mbyaÞunwa. Munao onganda indji otjiyayandja Ozondola za Namibia omangete o 4.4 kokuungura ozotona o 360 zehozu, muvarye ovingi, okuhanewa moviwa¿a mbyaÞunwa mOmaheke, Erongo, Otjozondjupa nOrukondwa rwa Kunene.  Indji yari imwe yozondjivisiro zOngooneya ya Maheke, Festus Ueitele, mehungi re Oritjaine ndazuko mEpako okuraisa  ongaro orukondwwa mururi. 

Munao Ueitele otjimerihekene  korukondwa kutja rusekamene ombatero indji kutja ruute ozongondjero peke peke zokurivatera nokutwapo ovitjitwa tjimuna vyokukuna otuhapo, mbikuza ozo Greem Schemes, poo Ovitjitwa Vyotuhapo  ovyo pumapeyenenwa okuungurwa ovikurya vyovandu nawina vyovinamwinyo.  “Itji matjituvatere okutjinda ourumbu morukondwa rwetu nu harukuru mehi arihe. Vakwetu va Namibia: kanaa peungura kokutja eÞe aruhe twasere okuripurira kokuhavara oviharwa okuza kovaharupu; kanaatuso kutja opuwo nga kongaaruhe matuundju kovihavarwa, nouharupu wovandu varwe,” Ueitele matja. 

Okutuurungira mo Ministeri yOndunguriro yEhi, nu tjinene mOtjiungura tjOmekurisiro wOmahi wOkozombanda, o iministeri indji iyandja omasa komekurisiro wongorongova yomahi wokozombanda, ngevarwa okuhiya kurisiwa poo womekurisiro wokehi mokupwisa nomaharisiro wousemba wehi nomekurisiro wovyungurisiwa nomatjangisiro wousemba wehi rokombanda.  Omekurisiro wovyungurisiwa inga mayeutire mo Eiseba Omurongo (10) komamuho okupikira koutjiro; napo Turauhane koutokero okupikira koutjiro namEpukiro pOndjora  komamuho nakoutjiri.  Ozondjombo azehe kumwe nÿumazekambura Ozondola za Namibia omangete yane, mazeutokutoporwa ombura indji nandjimaiyende mehi rozoheketara 107,000. 

MOkaruondua kOmatoorore ka Tjinene omarongerisiro wotjiungura tjingetjo mayeutururwa okutara kutja omakeekurisiro ngumayeso okuyetwa. Oviwa¿a mbiri mozondendera, muvyarwe ovingi, mavivaterwa nomeya womiryu, omatemba womeva, ozoingina, ozopomba novyunda.

Ozofarama azehe kumwe o 18, nÿeri outukondi o 29 wozofarama, zaraisiwa mozongoramambo kutja ovandu vetjite omaningiriro kuzo komahandurisiro.  Mbari uriri zozofarama inÿa onÿari mOrukondwa rwa Maheke, mumwari outukondi utano uriri wozofarama.  Okomiti yOmahandurisiro ya Maheke koutukondi wozofarama utano imbwi yayakura ayehe kumwe omaningiriro wokuhandurisira o 701. “Kuramee mbimutjivise kutja Otjomuhaamise wOkomiti yOhamahandurisiro ya Maheke, kapena kuya kaparukaze kutja twasere kutja twayandjere omana wavehe mbatjitita omaningiro kutja vehandurisiwe mena rokutja otjivarero tjaimba mbetjita omaningiriro komahandurisiro naitjo tjozofarama nÿeripo okuhandurisamovandu katjihitasana,” Ueitele matja.  Nandarire kutja mOmaheke mwari outukondi wozofarama zomahandurisiro utano uriri, okomiti yaÞona kutja omaningiriro yetatu yayakurwa. 

Ueitele matja otjivarero tjozofarama ozorandisiwa kohoromende kutja itare mo na¿i maizevanga okuranda okuhandurisa movandu,ombura ndjazuko komayandero tjayeruruka, tjimatjivasisa ombango yokurandisa aihe kumwe,  pozofarama o 28 mumwatarewa kutja zapwire omahandurisiro numazeyenene okurandwa.  O ministeri yeya nondunge yokutja imba mbapewa ozofarama zomahandurisiro vehupikwe momyano vyouÞuta wombutiro nokuvepangi¿a nondjiviro youÞuta kutja ouÞuta wawo ukare novihape. Munao ovaÞuta muvyu otjivayenena okuhupikwa komurungu avehiyahita  mozofararma zao zomahandurisiro inÿa. 

Komekurisiro wokozombanda Ozondola za Namibia ape omangete o 13 zayandjwa korupa romekurisiro wokozombanda rwOrukondwa rwa Maheke.  Ozondola za Namibia ape omangete yetano zatjo tjitjaungurisiwa kozoprojeka peke peke  moutukondua hambombari womatoororero. Inÿa ozoperessende o 44 zotjimariva atjihe itji.  Mbaparukira motjimariva ihi omaÞunÿu ayehe kumwe 233 notjimariva tjaungurisiwa okuranda ovyungurisiwa, ovitenda, ovirandwa novitenda ovyungure vyozoprojeka peke peke.  Ozoprojeka zarwe mazeya momaunguriro kombunda notjihupe tjotjimariva ihi.

 Ozondola za Namibia ape 651,000 zayandjwa okuhitisa orutjeno mozondjuwo za Ngatutunge Pamwe mOmongua nEpukiro rOvatjauana. Otjiungura tja Mongua ihi tjamanuka ngunda itjo tja Pukiro rOvatjauana atjiri momaunguriro. Mongonjdero yokumema ovyungura momahi wokozombanda, o N$100,961zotjimariva atjihe kumwue tjotjiungura itji o N$400,200, tjaungurisiwa okuranda natjo ovyungurisiwa vyonganda yozomboroto mOkarukondua kOmatoororero ka Mongua . Ovandu vetano ombu maveundjirwa okukutwa ponganda indji.  

Okuvatera ovaÞuta vomahi wa kangamwa, otjimariva ajtihe kumwe N$398,696 tjotjimariva atjihe otjiputuputu o N$403,830,  tjaranda ovinamwinyo kovevirandise okurandera omaÞunÿu poo ozonganda o 12  mEpako,  Otjombinÿe na Pukiro ovinamwinyo. Posia ngunda nai ovinamwinyo imbi, ozongombo, kazeyakaherurwa koveni. 


2019-05-24  Kae Matundu-Tjiparuro

Tags: Khomas
Share on social media